بررسی تغییرات پارامترهای فلوئورسانس کلروفیل a در دو رقم گندم دوروم در پاسخ به شوری

شاخص‌های فیزیولوژیک کنونی مورد استفاده برای گزینش ژنوتیپ‌های متحمل و حساس به تنش‌های محیطی عمدتا پرهزینه و وقت‌گیر می‌باشند. بنابراین دستیابی به معیارهای فیزیولوژیکی که ضمن رفع معایب یاد شده، دقیق و کم هزینه باشند ضروریست. با توجه به موارد یاد شده، دو رقم مقاوم (مصر 449) و حساس (ترکیه 506) گندم دوروم انتخاب و به روش هواکشت، کشت و پرورش یافتند. در مرحله 5-4 برگی گیاهچه‌های گندم به مدت 10 روز در تنش شوری 200 میلی‌مولار حاصل از اضافه نمودن کلرید سدیم به محلول غذایی قرار گرفتند. سپس در هر دو شرایط عادی و تحت شوری، فلوئورسانس کلروفیل a در گیاهچه‌های گندم ارزیابی شد. در رقم حساس ترکیه506، سطح زیر منحنی OJIP- تست، فاکتور ارزیابی حجم خزانه کینون‌ها، و کارایی اولیه فتوسیستم II در اثر تنش شوری نسبت به شاهد کاهش معنی‌داری را نشان داد. بعلاوه اینکه بررسی پارامترهای مرتبط با جریان انرژی به مرکز واکنشی نشان داد که در رقم ترکیه506 به دلیل کاهش نسبت مراکز واکنشی فعال به مقطع عرضی برگ در اثر شوری، پارامتر جذب انرژی به مرکز واکنشی، میزان بدام انداختن انرژی به مرکز واکنشی و جریان الکترون به مرکز واکنشی در این شرایط نسبت به شاهد افزایش داشت. اما عدم افزایش جریان الکترون به مرکز واکنشی در این رقم سبب شد تا میزان اتلاف انرژی در مرکز واکنشی در شرایط شوری افزایش یابد. از طرفی شاخص‌های میزان به‌دام انداختن انرژی به میزان جذب آن، میزان انتقال الکترون به میزان انرژی به‌دام افتاده و میزان انتقال الکترون به میزان انرژی جذبی در رقم ترکیه506 در شرایط شوری کاهش معنی‌داری داشت. اگرچه شاخص عمکرد در اثر شوری در هر دو رقم مورد مطالعه کاهش یافت ولی پارامترهای مورد ارزیابی نشان داد که رقم ترکیه506 به شوری حساس‌تر بوده و از کارایی کمی برخوردار است. بعلاوه نتایج حاصل نشان می‌دهد که تکنیک فلوئورسانس کلروفیل a شاخص فیزیولوژیک معتبری برای گزینش ارقام گندم در پاسخ به شوری می‌باشد.